2022 yılında dünya genelinde 20 milyon kişiye kanser teşhisi konulurken, 9.7 milyon kişi kanser nedeniyle hayatını kaybetti. Aynı dönemde Türkiye’de 240 bin 13 yeni kanser vakası görüldü ve 129 bin 672 kişi kanserden dolayı öldü. 2050’de ise dünya genelinde kanser vakalarının 2022 yılına göre yüzde 77 artacağı, yani 35 milyon kişinin kansere yakalacağı tahmin ediliyor. Bu önemli veriler, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’nın (IARC) 4 Şubat Dünya Kanser Günü kapsamında kanserin küresel durumuna ilişkin yeni raporuna ait.
DÜŞÜK GELİRLİ ÜLKE VURGUSU
Son DSÖ raporunda en çok dikkat çeken konuların başında kanser vakası artışlarının ülkeler arasında eşit şekilde hissedilmeyeceği oldu. Öyle ki, rapor en yüksek gelirli ülkelerin 2050 yılında 4.8 milyon yeni vaka kaydedeceğini ancak vakalarda en büyük oransal artışın düşük gelirli ülkelerde yaşanacağını öngörüyor. Bu ülkelerdeki kanser ölümlerinin neredeyse iki katına çıkması bekleniyor. Raporda görüşlerine yer verilen DSÖ Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Departmanı Direktörü Bente Mikkelsen, araştırmanın dünya genelinde kansere yönelik büyük eşitsizliklere dikkati çektiğini belirterek özellikle düşük gelirli ülkelerdeki nüfus, kanserle ilgili temel tedaviye erişmediğinin altını çizdi.
DSÖ’nün herkes için kanser bakımını teşvik edecek politikaları geliştirmek, finanse etmek ve uygulamak için 75’ten fazla ülkeyle yoğun olarak çalıştığını belirten Mikkelsen, “Çalışmayı genişletmek için kanser sonuçlarındaki küresel eşitsizlikleri giderecek büyük yatırımlara acilen ihtiyaç var” ifadelerini kullandı.
5 KİŞİDEN 1’İ YAKALANIYOR
Küresel kanser yükünün hızla arttığına değinilen raporda, tütün, alkol ve obezitenin kanser vakalarının artmasının ardındaki temel faktörler olduğu bildirildi. Hava kirliliğinin ise kanser için “çevresel risk faktörlerinin” temel etkenlerinden biri olduğu da hatırlatıldı. Kanser teşhisi konulan ve takip eden 5 yıl içerisinde hayatta kalan tahmini kişi sayısının ise 2022’de 53.5 milyon olduğu kaydedilen raporda, “Dünya genelinde yaklaşık her 5 kişiden 1’i hayatı boyunca kansere yakalanıyor. 9 erkekten 1’i ve 12 kadından 1’i ise kanser nedeniyle ölüyor” ifadeleri dikkat çekti.
EN ÇOK GÖRÜLEN TÜRLER
Dünya genelinde 2022’de akciğer, meme ve kolorektal kanserlerinin dünya genelinde en sık görüldüğü bildirilen DSÖ araştırmasında “2.5 milyon akciğer kanseri vakası görüldü ve yeni vakaların yüzde 12.4’ünü oluşturdu. Akciğer kanseri küresel olarak en sık görülen kanser türü oldu. Kadınlarda 2.3 milyon meme ve 1.9 milyon kolorektal ve 1.5 milyon prostat ve 970 bin ise mide kanseri vakası görüldü” denildi. En fazla ölümün 1.8 milyon ile akciğer kanseri nedeniyle yaşandığı kaydedilirken, bunun kanserden yaşanan can kayıplarının yüzde 18.7’sini karşılık geldiği açıklandı. Akciğer kanserinin en sık görülen kanser türü olmasının nedeni ise Asya’daki yaygın sigara kullanımı oldu. Raporda ayrıca, 2022’de kolorektal kanser nedeniyle yaşanan ölümlerin sayısı 900 bin olurken, bu vakayı 760 bin ile karaciğer, 670 bin ile meme ve 660 bin ile mide kanseri izledi. En ölümcül olan kanser türünün ise kadınlarda meme kanseri, erkeklerde ise akciğer kanseri olduğu aktarıldı.
TÜRKİYE’DE 240 BİN VAKA
-DSÖ raporunda Türkiye’de 2022 yılında toplamda 240 bin kanser vakasının görüldüğü belirtildi. Bununla birlikte, erkeklerde 132 bin 476 ve kadınlarda 107 bin 537 kanser vakası tespit edildiği kaydedildi. Aynı dönemde Türkiye’de en çok tespit edilen kanser türleri ise akciğer, meme ve kolorektal oldu. Türkiye’de kansere yakalanan erkeklerde akciğer, prostat ve kolorektal en yaygın üç kanser türü olurken; kadınlarda meme, tiroid ve kolorektal en yaygın kanser türleri olarak gerçekleşti.
